Όσο ενωρίτερα . τόσο καλύτερα

Αποτελεί πλέον πραγματικότητα ότι όλα τα παιδιά μεγαλώνουν μαθαίνοντας δύο ή περισσότερες γλώσσες, είτε αυτό συμβαίνει στο σπίτι -όταν ο ένας γονέας κατάγεται από άλλη χώρα- είτε με την εκμάθηση ξένων γλωσσών.

Στο πλαίσιο αυτό ορισμένοι γονείς κατανοούν την ανάγκη, προβληματίζονται ωστόσο για το αν είναι σωστό να «φορτώνουν» τα παιδιά, από μικρά, με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, ενώ ακόμη δεν κατέχουν καλά - καλά την ελληνική. Αναρωτιούνται λοιπόν, πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να ξεκινήσουν τα μαθήματα.

Την απάντηση δίνει ο μεγάλος γλωσσολόγος Noam Chomsky: Σε μας τους ανθρώπους μπαίνει σε λειτουργία ο μηχανισμός γλωσσομάθειας ("Language Acquisition Device") από την ημέρα της γέννησης μας. Τα παιδιά μιμούνται ό,τι ακούν και βλέπουν γύρω τους. Σε όλη αυτή τη διαδικασία της γλωσσομάθειας το παιδί πρέπει να έχει ένα καλό « input», κυρίως από τους γονείς του, αλλά και από το ευρύτερο περιβάλλον του. Τι σημαίνει «input» ; Ό,τι τραβάει την προσοχή του παιδιού και επεξεργάζεται o εγκέφαλος του, δηλαδή ό,τι ακούει το παιδί και ταυτόχρονα αποκτάει, γι αυτό, νόημα. Η ικανότητα της γλωσσομάθειας είναι ένα θαύμα εγκεφαλικών λειτουργιών. Το παιδί όχι μόνο συνδέει κάθε πράγμα με ένα όνομα, αλλά επίσης αποθηκεύει και συγκρίνει και γραμματικούς κανόνες, δηλαδή με τον καιρό χρησιμοποιεί καταλήξεις λέξεων ή χρόνους σωστά.

Σημαντικό είναι ότι αυτή η ικανότητα της γλωσσομάθειας ισχύει το ίδιο και για δεύτερη ή τρίτη γλώσσα, αρκεί, βεβαίως, η εκμάθηση της να γίνει με σωστό τρόπο. Το μεγάλο πλεονέκτημα σε ένα μικρό παιδί είναι ότι κατέχει τη φυσιολογική προδιάθεση, για αυτό και τα καταφέρνει πολύ εύκολα. Στον εγκέφαλο αναπτύσσονται γλωσσικά κέντρα για την κάθε γλώσσα ξεχωριστά, γεγονός που, επίσης, εξηγεί, γιατί το παιδί σε μικρή ηλικία αποκτάει σωστή προφορά όπως ένας «native speaker».

Γιατί όμως εμείς οι μεγάλοι δεν μπορούμε πλέον να μάθουμε μία ξένη γλώσσα το ίδιο εύκολα; Γιατί άραγε μας δυσκολεύει τόσο η προφορά; Οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η ικανότητα να απορροφήσουμε μία γλώσσα «σα σφουγγάρι» μειώνεται κατά πολύ στην εφηβεία.

Μπορούμε να αξιοποιήσουμε λοιπόν αυτή τη δυνατότητα που υπάρχει στη μικρή ηλικία και να δώσουμε στα παιδιά μας την ευκαιρία να ακολουθήσουν σωστά εκπαιδευτικά προγράμματα όπως εφαρμόζονται από τα αναγνωρισμένα Κέντρα Ξένων Γλωσσών - αποκτώντας έτσι πολυπολιτισμική συνείδηση και μεγάλη ευελιξία στην χρήση της γλώσσας. Η συνεχή εναλλαγή στις γλώσσες είναι μία δυναμική γνωστική εξάσκηση και η διγλωσσία κατά συνέπεια συμβάλει αποτελεσματικά στην ενδυνάμωση της νοημοσύνης.

Sabine Stüder
Καθηγήτρια Αγγλικής και Γερμανικής Φιλολογίας
Απόφοιτη Πανεπιστημίου Köln της Γερμανίας